Heerlen heeft veel interessant erfgoed. Er zijn 154 officiële Rijksmonumenten, die allemaal beschreven worden in het boek “Rijksmonumenten Heerlen”. Bovendien zijn er ruim 150 gebouwen beschreven in het boek “Karakteristieke panden Heerlen’. Daarnaast kunnen er nog veel andere panden worden aangewezen als representanten van de Heerlense geschiedenis.
In 2021 werd door de Stichting Open Monumentendag Heerlen een brochure uitgegeven waarin de monumentale status van Heerlen in een breed perspectief is geplaatst. Hierin wordt de geschiedenis verhaald van vijf ontwikkelingsperioden van Heerlen. Deze zijn: Romeinse tijd – Middeleeuwen – Mijntijd – Transitie jaren – Heden.
Per periode staat een pand centraal en worden een aantal begrippen uitgediept.
Op de eerste plaats de architectuur, als karakteristiek overblijfsel van een bepaalde stijl.
Op de tweede plaats de bouwhistorie en de waarde voor de diversiteit van de omgeving.
Op de derde plaats vanuit de cultuurgeschiedenis en het belang en betekenis voor de menselijke beleving.