Op vrijdagmiddag 14 februari 2025 organiseert de LGOG/ SHCL Commissie voor Geschiedenis van Ondernemers en Ondernemingen in Limburg (COOL) een symposium in Roermond over Familiebedrijven in Limburg.

Dit symposium vindt plaats bij De Weerstand, Bredeweg 10, 6042 GG Roermond. Inloop vanaf 13:00 uur. De congresruimte ligt in de grote hal van De Weerstand, tegenover ‘Foodbar’ La Fabrique: https://www.lafabrique-roermond.nl/
Er is op dit voormalige Philips bedrijfsterrein voldoende parkeerruimte beschikbaar. Zie ook https://hklimburg.nl/agenda/openhuisdag#:~:text=Er%20is%20parkeergelegenheid%20op%2 0het,minuten%20loopafstand%20van%20station%20Roermond.

Vanwege de capaciteit van de zaal en de catering dient u zich vooraf aan te melden. Details vindt hieronder.

Programma

13:00-13:25 Inloop en koffie/thee
13:25-13:30 Ernst Homburg, voorzitter van COOL, Opening.
13:30-13:55 Keetie Sluyterman, De geschiedenis van Océ-van der Grinten in het licht van debatten over het familiebedrijf.
14:00-14:25 Wies van Leeuwen, Drie generaties Cuypers.
14:25-14:50 Marcel Dings, De pannenbakkersdynastie Teeuwen uit Tegelen.
14:50-15:15 Tiny Willems, De familie Rijssenbeek en de Page. 15:15-15:40 Koffie/thee pauze.
15:40-16:05 Ernst Homburg, De Kempensche Zinkmaatschappij. Niet in Limburg? En geen familiebedrijf? Zo simpel is het niet!
16:05-16:30 Casper Cillekens, De Sphinx: de last van een familiebedrijf.
16:30-17:00 Slotdiscussie
17:00-18:00 Borrel (bij aankomst ontvangt ieder 2 consumptiebonnen).

De geschiedenis van Océ-van der Grinten in het licht van debatten over het familiebedrijf

Keetie Sluyterman is emeritus-hoogleraar bedrijfsgeschiedenis aan het departement Geschiedenis en Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. Zij publiceerde onder meer het overzichtswerk Kerende kansen. Het Nederlandse bedrijfsleven in de twintigste eeuw. # Haar onderzoek betreft zowel multinationals als familiebedrijven en Océ-van der Grinten is een mooi voorbeeld van beide vormen van ondernemen. De geschiedenis van dit bedrijf laat ook zien hoe het fenomeen ‘familiebedrijf’ in verschillende perioden heel anders werd gewaardeerd.

Drie generaties Cuypers

Wies van Leeuwen (*1950) is architectuurhistoricus en cultuurhistorisch onderzoeker, in het bijzonder van de architectuurtheorie van de negentiende eeuw, de kerkelijke bouwkunst en de restauratieopvattingen in de monumentenzorg. Van 1979 tot 2015 was hij beleidsmedewerker cultuurhistorie en monumenten bij de provincie Noord-Brabant. Hij was medeoprichter van het Cuypersgenootschap en publiceerde drie boeken over het leven en werk van Pierre Cuypers: De maakbaarheid van het verleden: Pierre Cuypers als restauratiearchitect (1995), Pierre Cuypers architect 1827-1921 (2007) en Pierre Cuypers (2015).

Het architectenbureau Cuypers was actief van 1852 tot 1987, onder Pierre Cuypers, zijn zoon Joseph en diens zoon Pierre. De productie van die drie generaties is indrukwekkend en heeft een stempel gedrukt op de bebouwde omgeving van Nederland. Het gaat om kerkelijke gebouwen en hun inrichting, maar ook om wereldlijke opdrachten. Van rationele neogotiek in de vroegste kerken en het Rijksmuseum tot expressionistische kerkgebouwen in baksteenstijl en de zakelijke stijl van de Rijks Luchtvaart School in Eelde.

De pannenbakkersdynastie Teeuwen uit Tegelen

Marcel Dings (*1959) is een historicus met een grote belangstelling voor het verleden van zijn geboorte- en woonplaats Tegelen. Daarnaast publiceerde hij over de geschiedenis van de steen- en pannenfabricage in Nederland. # In de lezing komen beide onderzoeksterreinen ter sprake. De ondernemersfamilie Teeuwen uit Tegelen was gedurende zes generaties succesvol in de keramische industrie, met als hoofdproduct dakpannen. Hoe is dat succes ontstaan, hoe hebben ze zich staande gehouden en hoe regelden ze de familiaire betrekkingen financieel? En waarom heeft de familie uiteindelijk toch afstand van het bedrijf gedaan?

De familie Rijssenbeek en de Page

Tiny Willems is een papiermaker in hart en nieren. Hij was bijna 50 jaar werkzaam in de hygiënische papierindustrie, beginnend bij Page en eindigend bij Voith Paper. # In mijn Page-lezing speelt niet alleen de destilleerderij maar ook het vruchtensap een rol. De Kempensche Zinkmaatschappij. Niet in Limburg? En geen familiebedrijf? Zo simpel is het niet! Ernst Homburg is emeritus-hoogleraar geschiedenis van wetenschap en techniek aan de Universiteit Maastricht, en daarnaast voorzitter van COOL en voorzitter van het Bestuur van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg in Maastricht.

De vraag of de SA Zinc de la Campine, in 1892 opgericht door de verzwagerde Waalse families Dor en Sépulchre, een familiebedrijf was, is niet eenvoudig met ja of nee te beantwoorden. Betoogd zal worden dat de NV Kempensche Zinkmaatschappij, zoals het bedrijf later heette, een verschillend karakter had op de niveaus van de aandeelhouders en commissarissen, de directie, en de woon- en werkgemeenschap in Dorplein; waarbij ook de overgang van (deels) een familiebedrijf naar een ‘gewone’ naamloze vennootschap, als onderdeel van Shell-dochter Billiton, zich op die drie niveaus niet gelijktijdig voltrok.

De Sphinx: de last van een familiebedrijf

Caspar Cillekens (*1953) studeerde sociaal-economische geschiedenis in Nijmegen en werkte daarna in het onderwijs en in het archeologisch en historisch onderzoek. Daarna was hij van 1986 tot 2019 journalist bij De Limburger. Na zijn pensioen onderzocht hij de geschiedenis van glas- en keramiekbedrijf De Sphinx, opgericht door Petrus Regout in 1826, waarover hij in maart 2024 het boek Last van het verleden. De Sphinx en Maastricht publiceerde.

De titel van de lezing verwijst meer naar de moeizame transitie van een bedrijf met een wereldwijde reputatie als producent van gebruiksaardewerk naar een maker van sanitair. Lange tijd hield het bedrijf echter vast aan het erfgoed van de stichter. Pas in de loop van de jaren zestig, na moeizame discussies binnen de Raad van Bestuur, ging het familiebedrijf akkoord met het afstoten van de sector kopjes en schoteltjes.

Regout fabriekscomplex aan de Boschstraat en Bassins in Maastricht 1865
(Bron: Ut Maastreechter Steerke)

Toen het personeelsblad begin jaren ’70 de nieuwe directeur Van Nieuwenhuyzen interviewde zei hij dat hij als buitenstaander nog altijd een zweem van paternalisme ontwaarde in het bedrijf. Dat paternalisme was ook ‘erfgoed’ van de stichter. Het familiebedrijf ging er min of meer voetstoots vanuit dat de arbeiders uit Maastricht ‘van nature’ naar de fabriek zouden komen. Toen daar vanaf begin vorige eeuw al de klad inkwam, deed het niets om het bedrijf aantrekkelijker te maken. Na de Tweede Wereldoorlog kampte De Sphinx met een ernstig personeelstekort. Pogingen om de reputatie van het bedrijf op te krikken waren tevergeefs. Na miljoenenverliezen verkocht de familie het bedrijf in 1974 aan de Britse multinational Reed. De band van de familie Regout met het bedrijf was een ‘last’ geworden.

Praktische informatie

Deelname aan het symposium kost € 10,- voor LGOG-leden, en € 20,- voor niet-leden. Dit bedrag dient gelijktijdig met de aanmelding te worden voldaan op bankrekeningnummer NL13 INGB 0001 0378 80 ten name van LGOG (Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap) te Roermond onder vermelding van: “Symposium COOL”.

Aanmelden kan tot en met 10 februari via dit aanmeldformulier. Plaatsing op de deelnemerslijst geschiedt in volgorde van aanmelding en betaling. Voor eventuele vragen, contacteer: e.homburg@maastrichtuniversity.nl 
Locatie: De Weerstand, Bredeweg 10, 6042 GG Roermond. Inloop vanaf 13:00 uur. De congresruimte ligt in de grote hal van De Weerstand, tegenover ‘Foodbar’ La Fabrique.

Meer informatie vindt u op de LGOG-website.