Werkgroepvergadering van Het Land van Herle op 8 april 2024 door Koos Linders ‘Studentenverenigingen’ in de Oostelijke Mijnstreek

Op maandag 8 april 2024 hield de Stichting Historische Kring Het Land van Herle de maandelijkse werkgroepvergadering. Het thema van de lezing die avond was ‘Studentenverenigingen in de Oostelijke Mijnstreek. De spreker was ons werkgroeplid Koos Linders. De lezing volgde op het gebruikelijke ‘Rondje langs de velden’.

Studentenverenigingen in katholieke kringen

Vanaf het begin van de twintigste eeuw werden er in Limburg studentenclubs opgericht voor jongens (later ook voor meisjes). Deze clubs waren bedoeld voor leerlingen van middelbare scholen en studenten aan seminaria. De bedoeling van deze clubs was om ook in de vakantie de katholieke vorming die zij op school genoten voort te zetten en hen te beschermen tegen gevaarlijke invloeden vanuit de maatschappij, zoals materialisme en socialisme. Ook het ‘gevaar van de meisjes’ hoorde daarbij …  Zij moesten ‘strijders voor Christus’ blijven om zo het katholieke karakter van Limburg te behouden. De eerste clubs in Limburg waren: RK Studentenclub Sanctus Laurentius in Venlo op 17 juli 1915, RK Studentenclub Sanctus Servatius Maastricht, opgericht op 20 juli 1915, RK Studentenclub Sanctus Christophorus Roermond op 1 mei 1916 en RK Studentenclub Sanctus Augustinus in Weert op 17 augustus 1916.

Studentenvereniging St. Servatius Hoensbroek (De Limburger)

Studentenverenigingen in de Oostelijke Mijnstreek

Ook in de Oostelijke Mijnstreek werden talrijke clubs opgericht: Kerkrade, Heerlen, Hoensbroek, Nieuwenhagen en Brunssum spanden de kroon. De eerste clubs werden clubs werden opgericht door docenten van de middelbare scholen en de parochiegeestelijkheid. In Limburg waren zowel priesterstudenten als niet-priesterstudenten lid van dezelfde studentenvereniging. In Limburg koos men niet voor particularisme; hekjeszetterij. Dit in tegenstelling tot bij de clubs in de rest van het land waar beide groepen wel lid waren  van aparte verenigingen. Alleen jongen van ‘goede zeden’ mochten lid worden. Een vereniging had drie afdelingen: junioren en senioren, samen de ‘jongstudenten’ genoemd en de studenten aan seminaries, hogescholen en universiteiten; de ‘hoogstudenten’.

Activiteiten van de clubs

De activiteiten bestonden van de Limburgse clubs bestonden uit ontspanningsactiviteiten op gebied van sport, spel, cultuur en educatie. Ook kerkelijke hoogtijdagen werden uitbundig gevierd.  Er waren veelvuldige contacten met de Vlaamse studentenclubs. In de Oostelijke Mijnstreek werden in de jaren tussen 1916 en 1966 werden er zo’n 16 verenigingen gesticht. Interessant is dat veel van deze verenigingen heel mooie vaandels hadden die voor een deel behouden zijn gebleven.

Veel leden hebben niet alleen in onze streek, maar ook op provinciaal en landelijk niveau een belangrijke rol gespeeld in de samenleving.  Te denken hierbij is aan Sjeng Kremers, oud gouverneur van Limburg en Wiel Meys, deken van Hoensbroek. In deze clubs werden vriendschappen voor het leven gesloten.

Na de Tweede Wereldoorlog neemt de belangstelling voor studentenclubs af en om allerlei redenen zijn de clubs aan het einde van de jaren ’60 en ’70 ter ziele gegaan. Te denken hierbij is aan: toenemende secularisatie, individualisering en ontkerkelijking, vakantiebaantjes en het feit dat de Nederlandse overheid steeds meer verantwoordelijkheden wat betreft activiteiten op gebied van jeugdwerk en –zorg op zich nam.
Een enkele club organiseert overigens nog steeds reünies.

Bijzonder was dat op deze avond enkele oud-leden van zo’n vereniging acte de présence gaven en vanuit eigen ervaring wat anekdotes vertelden. Heel interessant! Koos en gasten, hartelijk dank!