Lezing ‘De geschiedenis van het Grotius College in Heerlen’

Op maandag 9 oktober kwam de werkgroep van de Historische Kring Het Land Herle bij elkaar voor de maandelijkse vergadering. Werkgroeplid Antoine Jacobs vertelde de leden over het boek naar aanleiding van het 75-jarig jubileum dat hij aan het schrijven is Dr. Jacobs is sinds vorig jaar docent geschiedenis op deze eerste protestante middelbare school in Heerlen. Ofschoon zijn onderzoek nog niet helemaal afgerond is, kon hij ons toch al wat interessante zaken vertellen over de geschiedenis van deze school.

Protestants Christelijk onderwijs in Heerlen

Het Grotius College heeft een bijzondere plaats in het scholenlandschap van Heerlen. Dit heeft alles te maken met de ontwikkeling van de Oostelijke Mijnstreek. Veel mensen van buiten Limburg vestigden zich hier als gevolg van de bloeiende mijnbouwindustrie. Doorgaans waren deze mensen protestant. Protestanten hadden wel al eigen kerken en eigen lagere scholen, maar nog geen eigen middelbare school. Middelbare scholen waren grotendeels RK en er waren twee openbare scholen: de Rijks-HBS en het Rijksgymnasium. Drie stichtende partijen namen de oprichtding van de protestantse middelbare school voor hun rekening: de Nederlands Hervormden, de Doopsgezinden en het Nut van het Algemeen. Ook de Gereformeerde ‘zuil’ werd benaderd maar zij deden niet mee. In hun ogen zou de nieuwe school te vrijzinnig worden. Vlak na de oorlog hadden protestanten de keus om hun kinderen ofwel naar een RK middelbare school te laten gaan, ofwel terug te gaan naar ‘Holland’.
In 1947 kreeg ook deze bevolkingsgroep een eigen middelbare school. Hoewel de school de naam had vrijzinnig te zijn, was het toch een protestants-christelijke school waar 1 uur per week Bijbelkennis gedoceerd werd. Er was een weekopening met gezang en een toespraak door de rector of een dominee en er waren vieringen met Kerstmis en Pasen. Op enig moment was het zelfs mogelijk om er het vak Hebreeuws te volgen.

Naar een eigen gebouw

Aanvankelijk had de school geen eigen gebouw en was men ingekwartierd in de Ds. Visserschool in Meezenbroek. Die locatie werd al snel te klein en de school vond onderdak in het pension van de ON-mijnbeambten. Er werd naarstig gezocht naar een locatie voor nieuwbouw. Deze werd gevonden op een steenworp van het Bernardinuscollege aan de Akerstraat in Heerlen. In 1953 is het zover en kunnen leerlingen en docenten verhuizen naar hun eigen stek.
Waarom is de school naar Hugo de Groot – in het Latijn Grotius – genoemd. Mogelijk vanwege het vrijzinnige karakter van de school. Van De Groot is bekend dat hij ruimdenkend was. De Groot stond open voor het RK gedachtengoed, maar dat is niet met zoveel woorden teruggevonden in de archieven. Er is op dit moment slechts een andere school die naar De Groot genoemd is: de Grotiusschool in Delft. In het verleden was er in Den Haag nog een.

Grotius door de jaren heen

Het Grotius College was in de beginjaren op een aantal vlakken vooruitstrevend. Zo werd er de dan nog onbekende sport basketbal door een gymdocent geïntroduceerd. Uit dit initiatief kwam een basketbalvereniging voort. Ook was het van 1956 tot 1962 voor leerlingen mogelijk om een jaar lang naar een highschool in de VS te gaan. Dit was mogelijk voor leerlingen die voor hun eindexamen behaald hadden en goed Engels spraken. In een motivatiebrief moesten zij duidelijk maken waarom zij graag wilden gaan en het was mogelijk om hier een beurs voor te krijgen. Op deze high school moesten verplichte vakken gevolgd worden maar er waren ook interessante keuzevakken. De leerlingen werden ondergebracht op de schoolcampus of bij een gastgezin. Na afloop van dit jaar werd er een gezamenlijke rondreis met de buitenlandse studenten gemaakt door de VS. Van het Grotius College werden 11 leerlingen uitgekozen voor dit avontuur.
In 1960 haalde het Grotius College de krant omdat docent Staatsinrichting Malkenhorst had ontdekt dat Limburg 1 zetel tekort kwam in de Provinciale Staten: Limburg had er 45 en dat moesten er 46 zijn. Men had voor de vaststelling van het oorspronkelijke aantal de oude volkstelling gebruikt. Afgaande op de nieuwe telling moest Limburg er dus 46 krijgen. De briefwisseling met toenmalig minister Toxopeus hierover is helaas verloren gegaan.
Met de komst van de Mammoetwet in 1968 ging ook op het Grotius College de boel grondig op de schop. Het Grotius werd een scholengemeenschap met Havo, Atheneum en Gymnasium. Later kwam er ook een Mavo-afdeling bij. Ook de signatuur verandert van protestants-christelijk in openbaar.

Volgend jaar hoopt Antoine Jacobs het boek, waarvoor hij gebruik maakt van archieven maar ook van interviews met oud-leerlingen en oud-docenten, klaar te hebben en daarin zullen nog veel meer wetenswaardigheden te lezen zijn.

Antoine, bedankt voor je verhaal en we kijken uit naar het boek!