Op weg naar een open Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) in 2025

In 2025 vervalt de openbaarheidsbeperking van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR), het grootste en meest opgevraagde oorlogsarchief uit de collectie van het Nationaal Archief. Het Nationaal Archief laat een onderzoek uitvoeren of de openbaarmaking van dit archief juridische dilemma’s oplevert, bijvoorbeeld met de AVG. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door juridisch adviesbureau Eiffel.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de bijzondere rechtspleging ingesteld voor de opsporing, vervolging en berechting van personen die werden verdacht van een  ‘onvaderlandslievende houding’. Het CABR is de papieren neerslag hiervan. Het CABR bevat circa 700.000 dossiers, gevormd door 249 archiefvormende instanties. Hierbij is te denken aan de politieke opsporingsdiensten, politieke recherche afdelingen, gemeentelijke politiediensten, de tribunalen, bijzondere gerechtshoven en de bijzondere raad van cassatie.

Openbaarheidsbeperking tot 2025

Het CABR heeft een openbaarheidsbeperking tot 2025. Deze datum komt langzaam dichterbij. Daarom heeft het Nationaal Archief (NA) nu de opdracht gegeven om te onderzoeken of de openbaarmaking van dit archief juridische dilemma’s oplevert. Hoe groot is bijvoorbeeld de kans dat er in dit archief informatie voorkomt over mensen die nog in leven zijn? In dat geval schrijft de AVG voor dat het Nationaal Archief deze informatie niet zonder meer openbaar mag maken. Er zal hierbij altijd beslist en gehandeld worden binnen het kader van de privacywetgeving. Het NA wil ook weten welke mogelijkheden er zijn, ook bijvoorbeeld om dit archief te digitaliseren. Naar verwachting wil de archiefonderzoeker van de toekomst het CABR ook digitaal kunnen inzien. Ook hiervoor heeft het NA advies gevraagd aan bureau Eiffel welke mogelijkheden zij hiervoor zien.

Naar verwachting levert  het onderzoek van Eiffel waardevolle informatie op voor het Nationaal Archief. Op grond hiervan kan het NA bewuste keuzes maken voor 2025. De resultaten van het onderzoek leveren niet alleen het Nationaal Archief inzichten op, maar zijn ook van nut voor de partners van het Netwerk Oorlogsbronnen (NOB).